Wat is outplacement?

Outplacement is het adviseren en ondersteunen van werknemers naar nieuw werk. Het woord outplacement wordt meestal gebruikt als u onvrijwillig ander werk zoekt, bijvoorbeeld door (dreigend) ontslag of omdat uw jaarcontract niet verlengd wordt. Volgens de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) is het doel van de transitievergoeding outplacement of scholing voor het vinden van een nieuwe baan.

Loopbaanbegeleiding is wat breder en wordt ook gebruikt als u zelf het initiatief heeft genomen om advies in te huren. Bijvoorbeeld omdat u zich niet langer prettig voelt in uw werk of bij uw werkgever, vanwege veranderde privé-omstandigheden (zoals kinderen of verhuizen) of simpelweg omdat u zich afvraagt of u niet toe bent aan ander werk. Hierin voorziet de transitievergoeding niet. De transitievergoeding komt alleen in beeld als u uw baan gaat verliezen.

Hoe werkt outplacement?

Outplacementbudget. Een goede werkgever zal ter compensatie van het ontslag vaak een outplacementbudget aanbieden. Dat is een pot geld waarmee u een outplacementbureau mag inhuren. Een outplacementtraject kost meestal tussen de 5.000 en 15.000 euro en duurt doorgaans tussen de 6 en 9 maanden. Soms heeft de werkgever zelf al een bureau geselecteerd, soms mag u zelf een bureau uitzoeken. Als u zelf invloed heeft op de bureaukeuze is het raadzaam om met een paar bureaus te gaan praten om te kijken welk bureau het beste bij u past. Vanaf 2015 ontvangen werknemers bij ontslag een transitievergoeding, die gebaseerd is op aantal dienstjaren en salaris. Het hangt dus van de hoogte van het salaris en de lengte van het dienstverband hoeveel geld beschikbaar is voor een outplacementtraject.   

Rouwverwerking. In een eerste gesprek zal een coach van een outplacementbureau proberen er achter te komen in hoeverre u het ontslag mentaal heeft verwerkt. Gedwongen ontslag hakt er flink in. In de eerste plaats omdat uw inkomen stopt en – meestal – wordt vervangen door een – lagere – WW-uitkering, terwijl de vaste lasten als hypotheek of huur gewoon doorlopen. Bovendien stopt bij ontslag de eventuele opbouw van een pensioen. Ook emotioneel komt ontslag meestal hard aan. Wie wordt ontslagen kan zich afgewezen voelen, ook al liggen er uitsluitend economische motieven aan het ontslag ten grondslag. Niet alleen het zelfvertrouwen wordt aangetast, werk heeft voor veel mensen ook een belangrijke sociale functie. Wie ontslagen is, voelt zich niet zelden buitengesloten en eenzaam. Dat betekent dat u pas vooruit kunt kijken naar nieuw, ander werk als u de gevolgen van het ontslag heeft verwerkt. Dan pas kunt u de energie opbrengen om zich op iets nieuws te richten. Het is belangrijk dat uw outplacementbureau de tijd neemt om te bekijken in hoeverre u het ontslag emotioneel heeft verwerkt.

Vervolgens zal de outplacementcoach een inventarisatie maken van een aantal zaken, zoals:

Wat kan ik? Hieronder vallen opleiding en diploma's, maar ook uw ervaring, werkverleden, persoonlijkheid, sterke en zwakke eigenschappen. Zijn er kennislacunes? Zo ja, is het een optie tijd en geld te investeren in bij- of omscholing?

Wat wil ik? Ongeveer hetzelfde werk als in uw laatste baan, wilt u juist iets heel nieuws of weet u dat nog niet?

Hoe is de markt? Hoe is de situatie op de arbeidsmarkt voor uw specifieke kennis en ervaring? Heerst er schaarste of zijn er juist weinig banen? Als dat laatste het geval is, zijn er dan misschien aanpalende markten of vakgebieden waar de marktsituatie gunstiger is?

Solliciteren. Heeft u recente ervaring met solliciteren of heeft u voor het laatst gesolliciteerd met een handgeschreven brief? Hoe profileert u zich het best op social media? Niet alle social media zijn voor iedereen even nuttig, maar een LinkedIn-profiel is absoluut noodzakelijk.

Testen. Er zijn talloze tests om te helpen bepalen wat u wilt en kunt. Het bekendst is de beroepskeuzetest. Zo'n test kan nuttig zijn voor mensen die niet zeker weten of ze wel in de juiste sector werken of het beroep hebben dat goed bij hun past. Daarnaast zijn er tientallen tests die inzoomen op bepaalde aspecten van het werk, zoals competenties. Bij een competentietest wordt gekeken naar uw sterke en zwakke punten in uw persoonlijkheid. Kunt u goed luisteren of is dat geen sterk punt? Neemt u vaak het initiatief of heeft u liever dat anderen het voortouw nemen? 

Werkomgevingtest. In wat voor soort bedrijfs- en werkcultuur voelt u zich thuis? Hoe denkt u over zaken als ruimte voor eigen creativiteit, de hoogte van het inkomen, de mate waarin individuele prestaties beloond worden, balans tussen werk en privé, status, en afwisseling in het werk?

Jobhunting

Als u samen met uw coach een beeld heeft geschetst van uw kansen op de arbeidsmarkt, is het tijd om te gaan zoeken. Sommige bureaus beperken hun bemoeienis met het trainen en coachen van kandidaten, andere zoeken ook zelf actief naar banen voor u. Dit heet jobhunting. Vooral bureaus die gespecialiseerd zijn in een bepaalde sector of beroepsgroep horen soms eerder dan de buitenwereld nieuwe vacatures. Vraag voor u met een bureau in zee gaat in hoeverre een bureau actief gaat jobhunten voor u.

Kiezen van een outplacement bureau

Het is belangrijk dat u het outplacement bureau kiest dat bij u past. U kunt letten op de volgende zaken. 

Coach. Meestal krijgt u een coach toegewezen die u gedurende het hele outplacementtraject begeleidt. Deze coach zal u niet alleen vragen stellen over uw diploma's, kennis, ervaring en andere zakelijk aspecten, maar ook naar uw wensen, voorkeuren, dingen die u juist niet leuk vindt, thuissituatie en andere persoonlijke informatie.

Belangrijk: juist omdat outplacement ook over persoonlijke zaken gaat, moet het 'klikken' tussen u en de coach. U moet zich vrij voelen te kunnen zeggen wat u wilt en u moet het idee hebben dat uw coach begrijpt wat u bedoelt. Anders is zo'n traject zonde van het geld.

Pas op: als u een (gratis) oriënterend gesprek voert bij een bureau, sta er dan op dat uw gesprekspartner dezelfde is als degene die u later zal begeleiden als u voor dat bureau kiest.

Focus. Sommige bureaus zijn sterk gefocust op een bepaald vakgebied, sector en/of regio en hebben daar veel kennis en informatie over en een goed netwerk. Als u goed weet wat u wilt, zult u zich daar bij thuis vinden. Andere bureaus kijken meer in de breedte en kunnen met verrassende 'oplossingen' komen waar u zelf niet zo snel aan zou hebben gedacht. Waar u zich het meest thuis voelt, is wederom heel persoonlijk. Maar wel iets om goed op te letten voor u met een outplacementbureau in zee gaat.

Zelfstandig. Het doel van outplacement is om ervoor te zorgen dat u werk vindt dat bij u past, in een werkomgeving waar u zich thuis voelt. Ook op lange termijn. De meeste mensen ambiëren nog altijd een vaste baan als werknemer, maar een toenemend aantal mensen overweegt het te proberen als zzp'er, al dan niet omdat de vaste banen er niet zijn. Het begeleiden van iemand die zzp'er wil worden, is vaak een wat ingewikkelder en langduriger traject. Een zzp'er in spe zal een business plan moeten schrijven en toestemming aan UWV moeten vragen om tijdelijk met geheel of gedeeltelijk behoud van de WW-uitkering te mogen ondernemen. Niet elk outplacementbureau heeft ervaring in de begeleiding van startende zzp'ers.

Slagingskans. Hoe succesvol outplacementbureaus zijn, is niet duidelijk. Onderzoek in België wijst uit dat twee derde van de klanten binnen een jaar betaald werk vindt. Sommige Nederlandse bureaus schermen met slagingspercentages van meer dan 80 procent. Maar zelfs als die cijfers juist zijn, is het afleggen van een outplacementtraject geen garantie op een baan.

Meer weten over outplacement?